Estoński CIT - jak to wygląda w praktyce?

12. 12. 2025 | Marzena Walkiewicz

Estoński CIT, określany jako ryczałt od dochodów spółek, wprowadza znaczącą zmianę w systemie opodatkowania, której celem jest poprawa płynności finansowej przedsiębiorstw. W klasycznym modelu CIT spółki są zobowiązane do regularnego, miesięcznego regulowania zaliczek na podatek dochodowy – w wysokości 9% w przypadku małych podatników oraz 19% dla pozostałych. Taki system może istotnie obciążać bieżące finanse firm, ograniczając ich potencjał inwestycyjny oraz elastyczność w reagowaniu na zmiany rynkowe. Estoński CIT usuwa to obciążenie, gdyż obowiązek zapłaty podatku powstaje dopiero w momencie dystrybucji zysku. Z tego względu rozwiązanie to zyskuje na popularności wśród przedsiębiorców, zarówno mniejszych, jak i większych, którzy postrzegają je jako sposób na obniżenie ciężarów podatkowych i poprawę zarządzania finansami.

Podstawowym założeniem wprowadzenia estońskiego CIT było umożliwienie podatnikom przesunięcia w czasie momentu powstania zobowiązania podatkowego. Dzięki temu wypracowane przez spółkę zyski mogą zostać przeznaczone na rozwój działalności, m.in. poprzez automatyzację i robotyzację procesów, szkolenia pracowników, unowocześnianie maszyn czy realizację innych inwestycji. Podatek dochodowy jest należny dopiero w chwili podjęcia decyzji o wypłacie zysku wspólnikom, co oznacza, że podatnik sam określa zarówno moment, jak i wysokość należnego podatku.

Mechanizm ten pozwala spółkom funkcjonować i rozwijać się bez konieczności bieżącego regulowania zobowiązań z tytułu CIT, o ile zysk pozostaje w firmie. Zainteresowanie estońskim CIT systematycznie rośnie, co jest efektem m.in. licznych interpretacji indywidualnych oraz objaśnień podatkowych wydawanych przez Ministra Finansów, które zwiększają przejrzystość i przewidywalność tego rozwiązania. W odróżnieniu od tradycyjnego modelu, zakładającego comiesięczne zaliczki oraz roczne rozliczenie podatku, w estońskim CIT obowiązek podatkowy pojawia się dopiero w momencie wypłaty zysku, o ile wcześniej nie został on przeznaczony na dalsze inwestycje.

Należy mieć na uwadze, że wybór opodatkowania w formie ryczałtu od dochodów spółek wiąże się z rezygnacją z części preferencji podatkowych. Spółka decydująca się na estoński CIT traci możliwość korzystania z wielu ulg i odliczeń przewidzianych w przepisach. W szczególności nie będzie mogła zastosować ulgi badawczo-rozwojowej ani ulgi na złe długi. Niedostępne pozostaną także nowe preferencje podatkowe, takie jak ulga na sport czy ulga na robotyzację. Dodatkowo podatnik rozliczający się estońskim CIT nie ma prawa do odliczania darowizn od podstawy opodatkowania.

Estoński CIT i jego warunki

Estoński CIT mogą stosować spółki akcyjne, spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i proste spółki akcyjne, jeżeli:

• przychody uzyskiwane: z wierzytelności, odsetek, pożyczek, opłat leasingowych, poręczeń, gwarancji, praw autorskich, praw własności przemysłowej, ze zbycia instrumentów finansowych oraz z transakcji z podmiotami powiązanymi nie przekraczają 50% wszystkich przychodów spółki
• zatrudniają na podstawie:
• umowy o pracę co najmniej 3 osoby przez okres co najmniej 300 dni w roku podatkowym (w przypadku, gdy rokiem podatkowym nie jest okres kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych – przez co najmniej 82% dni przypadających w roku podatkowym) lub
• innej umowy niż umowa o pracę, przy czym wydatki na wynagrodzenia innych umów niż umowa o pracę stanowią co najmniej 3-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, jeżeli w związku z wypłatą tych wynagrodzeń na podatniku ciąży obowiązek poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych i składek ZUS
• udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami tych spółek są wyłącznie osoby fizyczne
• nie posiadają udziałów (akcji) w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną
• za okres opodatkowania ryczałtem nie sporządzają sprawozdań finansowych zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości
• złożą zawiadomienie o wyborze opodatkowania ryczałtem do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym mają być opodatkowane ryczałtem.

Warto przy tym nadmienić, iż wszystkie powyższe warunki muszą zostać spełnione łącznie

Decyzja o wyborze estońskiego CIT oznacza konieczność stosowania tej formy opodatkowania przez cztery kolejne lata podatkowe. Jeżeli w tym okresie podatnik nie złoży rezygnacji, opodatkowanie ryczałtem zostanie automatycznie przedłużone na następne cztery lata. Rezygnację z estońskiego CIT można zgłosić w zeznaniu podatkowym składanym do końca trzeciego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego. Z tej formy opodatkowania mogą korzystać również spółki nowo powstałe.

W przypadku podmiotów rozpoczynających działalność warunek dotyczący struktury przychodów uznaje się za spełniony w pierwszym roku opodatkowania ryczałtem. Obowiązek spełnienia kryterium zatrudnienia nie dotyczy roku rozpoczęcia działalności ani dwóch kolejnych lat podatkowych. Począwszy jednak od drugiego roku podatkowego podatnik zobowiązany jest do corocznego zwiększania zatrudnienia co najmniej o jeden etat w pełnym wymiarze czasu pracy, aż do osiągnięcia poziomu wskazanego w przepisach.

Mały podatnik w pierwszym roku ryczałtu może spełnić warunek zatrudnienia w wersji 1 etat (lub 1× przeciętne wynagrodzenie przy umowach cywilnych), a następnie co roku zwiększać zatrudnienie o 1 etat aż do wymaganego progu (art. 28j ust. 2–3 CIT).

Estoński CIT – kto nie może skorzystać z tej opcji opodatkowania?

Nawet jeśli spółka spełnia wszystkie niezbędne warunki - nie będzie mogła skorzystać z opodatkowania estońskim CIT, jeżeli dotyczy jej choć jeden z wymienionych poniżej elementów:

• jest przedsiębiorstwem finansowym (bankiem, kasą oszczędnościową, faktorem);
• jest instytucją pożyczkową;
• jest w stanie upadłości lub likwidacji;
• korzysta ze zwolnienia dochodów na podstawie zezwolenia w SSE lub decyzji o wsparciu w Polskiej Strefie Inwestycji (art. 17 ust. 1 pkt 34 i 34a CIT) — wyłączenie na mocy art. 28k ust. 1 ustawy CIT.;
• została utworzona w wyniku połączenia/podziału albo otrzymała wkład niepieniężny (przedsiębiorstwo/ZCP) — w takim przypadku wybór ryczałtu jest wyłączony czasowo: co do zasady przez 2 pierwsze lata podatkowe (nie krócej niż 24 miesiące) — art. 28k ust. 1 pkt 5–6 w zw. z ust. 2 CIT.

W jaki sposób zmienić opodatkowanie na estoński CIT?

Przejście na opodatkowanie w formie estońskiego CIT ma charakter dobrowolny i wymaga złożenia stosownego zawiadomienia na formularzu ZAW-RD do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Jeżeli podatnik planuje stosować ryczałt od początku roku podatkowego, wystarczające jest samo złożenie informacji o wyborze tej formy opodatkowania. Natomiast w sytuacji, gdy zmiana następuje w trakcie roku podatkowego, konieczne jest wcześniejsze rozliczenie CIT na zasadach ogólnych, zamknięcie ksiąg rachunkowych, sporządzenie sprawozdania finansowego, a dopiero następnie złożenie zawiadomienia o przejściu na estoński CIT.

Decyzja o wyborze estońskiego CIT wiąże się również z obowiązkiem dokonania tzw. korekty wstępnej, o której mowa w art. 7aa ustawy o CIT. Na ostatni dzień roku poprzedzającego wejście w ryczałt sporządza się zestawienie różnic pomiędzy wynikiem podatkowym a bilansowym oraz – jeżeli występuje – dochodu z przekształcenia. Dane te wykazywane są w załączniku CIT-KW do zeznania CIT-8 składanego za rok poprzedzający rozpoczęcie opodatkowania ryczałtem. Co do zasady podatek wynikający z korekty wstępnej jest płatny dopiero po zakończeniu stosowania estońskiego CIT, a w przypadku jego nieprzerwanego stosowania przez co najmniej cztery lata – zobowiązanie to wygasa w całości.

Możliwość utracenia prawa do opodatkowania estońskim CIT

Warto pamiętać, że możliwe jest utracenie prawa do opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek w przypadku:

• złożenia informacji o rezygnacji z opodatkowania ryczałtem
• niespełnienia któregoś z warunków do opodatkowania ryczałtem
• nieprowadzenia ksiąg podatkowych lub prowadzenia ich w sposób niepozwalający na określenie wyniku finansowego netto w rozumieniu ustawy o rachunkowości
• przejęcia innego podmiotu w drodze łączenia albo podziału podmiotów lub otrzymania wkładu niepieniężnego w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części nieopodatkowanego ryczałtem.

Należy mieć na uwadze, że w sytuacji utraty prawa do opodatkowania w formie ryczałtu od dochodów spółek, ponowne skorzystanie z tej formy opodatkowania jest dopuszczalne dopiero po upływie 36 miesięcy, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiła utrata tego prawa.

Co podlega opodatkowaniu estońskim CIT

Opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek podlega dochód ustalony jako:

• zysk netto wypracowany w okresie opodatkowania ryczałtem w części, w jakiej został przeznaczony do wypłaty udziałowcom, akcjonariuszom albo wspólnikom (dochód z tytułu podzielonego zysku) lub na pokrycie strat powstałych w okresie poprzedzającym okres opodatkowania ryczałtem (dochód z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat)
• ukryte zyskiw postaci świadczeń pieniężnych, niepieniężnych, odpłatnych, nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych, wykonanych na rzecz udziałowców, akcjonariuszy, wspólników lub na rzecz podmiotów bezpośrednio albo pośrednio z nimi powiązanych, w szczególności:
  • kwoty pożyczek udzielonych przez spółkę udziałowcowi, akcjonariuszowi lub wspólnikowi wraz z odsetkami, prowizjami, wynagrodzeniami i opłatami od tych pożyczek
  • świadczenia wykonane przez spółkę na rzecz fundacji prywatnej lub rodzinnej
  • nadwyżkę wartości rynkowej transakcji kontrolowanej ponad ustaloną cenę tej transakcji
  • nadwyżkę zwróconej kwoty dopłaty, wniesionej do spółki zgodnie z odrębnymi przepisami, ponad kwotę wniesionej dopłaty
  • wypłacone z zysku wynagrodzenie z tytułu umorzenia udziału (akcji) lub ze zmniejszenia wartości udziału (akcji), z wystąpienia wspólnika ze spółki, ze zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce
  • równowartość zysku przeznaczonego na podwyższenie kapitału zakładowego
  • darowizny, w tym prezenty i ofiary wszelkiego rodzaju
  • wydatki na reprezentację
  • dopłaty wypłacone w przypadku połączenia lub podziału podmiotów
  • odsetki od udziału kapitałowego, wypłacane na rzecz wspólnika przez spółkę
  • zysk przeznaczony na uzupełnienie udziału kapitałowego wspólnika spółki

świadczenia pieniężne i niepieniężne wypłacone w przypadku zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce

• wysokość wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą
• nadwyżka wartości rynkowej składników przejmowanego majątku lub wniesionego w drodze wkładu niepieniężnego ponad wartość podatkową tych składników (dochód z tytułu zmiany wartości składników majątku) – w przypadku łączenia, podziału, przekształcenia podmiotów lub wniesienia w drodze wkładu niepieniężnego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części
• suma zysków netto osiągniętych w każdym roku podatkowym stosowania opodatkowania ryczałtem w części, w jakiej te zyski nie były zyskami podzielonymi lub nie zostały przeznaczone na pokrycie straty (dochód z tytułu zysku netto) – w przypadku podatnika, który zakończył opodatkowanie ryczałtem
• wartość przychodów i kosztów podlegających zgodnie z przepisami o rachunkowości zarachowaniu w roku podatkowym i uwzględnieniu w zysku (stracie) netto, które nie zostały uwzględnione w tym zysku (stracie) netto (dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych)
• wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą – wydatki o charakterze osobistym lub niezwiązane z osiąganiem przychodów, które – tak jak ukryte zyski – podlegają ryczałtowi na podstawie art. 28m CIT.

Porównanie Estońskiego CIT do tradycyjnego CIT

Jak już wskazano wcześniej, zasadnicza różnica pomiędzy klasycznym CIT a estońskim CIT dotyczy momentu opodatkowania dochodu. W tradycyjnym systemie CIT podatek naliczany jest od całego dochodu spółki, natomiast w modelu estońskim obowiązek podatkowy powstaje wyłącznie w związku z wypłatą zysków lub dywidend. Kolejnym istotnym aspektem są koszty podatkowe – podmioty stosujące estoński CIT ponoszą co do zasady niższe obciążenia niż spółki rozliczające się według zasad ogólnych. Dodatkową korzyścią jest również łatwiejszy dostęp do finansowania, ponieważ w przypadku estońskiego CIT wymagania formalne są mniej restrykcyjne.

Kolejnym ważnym aspektem jest oddziaływanie wybranej formy opodatkowania na płynność finansową firmy. Estoński CIT zapewnia przedsiębiorstwom większą elastyczność w zakresie reinwestowania osiągniętych zysków, co sprzyja dynamicznemu rozwojowi i swobodniejszemu gospodarowaniu środkami. Natomiast w przypadku klasycznego CIT podatek naliczany jest od całego dochodu, co może istotnie obciążać bieżące finanse przedsiębiorstwa i ograniczać jego zdolność do inwestowania.

Estoński CIT oraz tradycyjny CIT to dwie różne formy opodatkowania, z których każda charakteryzuje się własnymi zaletami i wadami. Wybór odpowiedniego modelu powinien być poprzedzony szczegółową analizą sytuacji przedsiębiorstwa oraz jego strategii rozwoju, tak aby rozwiązanie podatkowe było jak najlepiej dopasowane do potrzeb danej działalności.

Stawki podatku CIT oraz skala odliczenia w PIT

Przykład 1 – Tradycyjny CIT (podatnik inny niż mały)

CIT:

Podstawa opodatkowania (wynik podatkowy) – 800.000 zł

Podatek (19%) – 152.000 zł

Zysk netto – 648.000 zł

PIT:

Podstawa opodatkowania – 648.000 zł

Podatek (19%) – 123.120 zł

Zysk po opodatkowaniu PIT – 524.880 zł

Obciążenie podatkowe ogółem wynosi 34,39%

(152.000 zł + 123.120 zł) / 800.000 zł

Przykład 2 – CIT estoński (podatnik inny niż mały)

CIT:

Podstawa opodatkowania (wynik bilansowy) – 800.000 zł

Podatek (20%) – 160.000 zł

Zysk netto –640.000 zł

PIT:

Podstawa opodatkowania – 800.000 zł

Podatek (5%) – 40.000 zł

Zysk po opodatkowaniu PIT – 760.000 zł

Obciążenie podatkowe ogółem wynosi 25%

(160.000 zł + 40.000 zł) / 800.000 zł

Przykład 3 – Tradycyjny CIT (podatnik mały)

CIT:

Podstawa opodatkowania (wynik bilansowy) – 120.000 zł

Podatek (9%) – 10.800 zł

Zysk netto – 109.200 zł

PIT:

Podstawa opodatkowania – 109.200 zł

Podatek (19%) – 20.748 zł

Zysk po opodatkowaniu PIT – 88.452 zł

Obciążenie podatkowe ogółem wynosi 26,29%

(10.800 zł + 20.748 zł) / 120.000 zł

Przykład 4 – CIT estoński (podatnik mały)

CIT:

Podstawa opodatkowania (wynik bilansowy) – 120.000 zł

Podatek (10%) – 12.000 zł

Zysk netto – 108.000 zł

PIT:

Podstawa opodatkowania – 120.000 zł

Podatek (10%) – 12.000 zł

Zysk po opodatkowaniu PIT – 108.000 zł

Obciążenie podatkowe ogółem wynosi 20%

(12.000 zł + 12.000 zł) / 120.000 zł

Obowiązki informacyjne przy CIT estońskim

Podatnik opodatkowany ryczałtem od dochodów spółek jest obowiązany złożyć do urzędu skarbowego deklarację, według ustalonego wzoru, o wysokości dochodu osiągniętego za poprzedni rok podatkowy.

Deklarację składa się:

- za pomocą środków komunikacji elektronicznej, zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej,

- w terminie do końca trzeciego miesiąca następnego roku podatkowego.

Deklaracja ta pełni wyłącznie funkcję informacyjną, ponieważ zapłata ryczałtu następuje niezależnie od jej złożenia. Zawiera ona zestawienie dochodów uzyskanych przez podatnika w poszczególnych miesiącach roku podatkowego, którego dotyczy.

Należy pamiętać, iż podatnik który osiągnął dochód z tytułu zysku netto i w okresie następującym po zakończeniu stosowania opodatkowania ryczałtem rozdysponował tym dochodem w całości lub w części, jest obowiązany:

- również złożyć tę deklarację do urzędu skarbowego i

- wpłacić ryczałt należny od wartości rozdysponowanego dochodu z tytułu zysku netto,

w terminie do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym ta dyspozycja została dokonana.

Wzór deklaracji został określony na druku CIT-8E - deklaracja o wysokości osiągniętego dochodu i należnego ryczałtu od dochodów spółek.

Załącznik do CIT-8E – Informacja CIT-EZ - informacja o danych uprawniających do opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.

Osoba fizyczna będąca udziałowcem, akcjonariuszem lub wspólnikiem podatnika jest zobowiązana przekazać podatnikowi oświadczenie sporządzone według określonego wzoru, w którym wskazuje podmioty, w których posiada – bezpośrednio lub pośrednio – co najmniej 5% udziałów w kapitale, ogółu praw i obowiązków, jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub instytucji wspólnego inwestowania, a także inne prawa majątkowe dające prawo do otrzymania świadczeń, w tym jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu bądź innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym.

Termin:

- do końca pierwszego miesiąca każdego roku podatkowego podatnika, w którym stosuje opodatkowanie ryczałtem,

- w terminie 14 dni od dnia zmiany stanu faktycznego.

Wzór oświadczenia został określony na druku OSW-RD.

Oświadczenie nie obejmuje podmiotów, z którymi podatnik nie dokonuje transakcji w jakiejkolwiek formie, w tym z udziałem podmiotów pośredniczących.

Kopię oświadczenia podatnik przekazuje na żądanie naczelnikowi US właściwemu dla podatnika lub naczelnikowi US właściwemu dla udziałowca - osoby fizycznej.

Jeżeli udziałowiec nie złoży oświadczenia, podatnik informuje o tym naczelnika US:

- właściwego dla podatnika oraz

- naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla tej osoby fizycznej

w terminie 30 dni od dnia upływu terminu na jego złożenie.

Niedopełnienie przez udziałowca (akcjonariusza) obowiązku związanego:

- ze złożeniem oświadczenia albo

- złożeniem po terminie czy też

- podaniem w oświadczeniu danych niezgodnych ze stanem rzeczywistym,

zagrożone jest odpowiedzialnością karną skarbową z art. 56e ustawy z10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy.

Przykład:

Spółka z o.o. posiada rok podatkowy pokrywający się z rokiem kalendarzowym. Podjęła decyzję o wyborze opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek od 1 grudnia 2025 r.

Formularz ZAW-RD został złożony 15 grudnia 2025 r. (obowiązek należało spełnić do 31 grudnia 2025 r.).

Udziałowcy byli zobowiązani do złożenia Spółce oświadczeń OSW-RD:

• do 31 grudnia 2025 r.,
• następnie corocznie przez cały okres opodatkowania ryczałtem – do 31 stycznia danego roku (czyli kolejne oświadczenie należy złożyć do 31 stycznia 2026 r., itd.).